Степногорск даталары

1956 ж – Солтүстік Қазақстанның уран туған жерлерінің базасында тау-химия комбинатының құрылысы туралы №863, 1956 жылдың 4-ші мамырындағы, ССРО-ның Министірлер кеңесінің Қаулысы Комбинаттың құрылысы бойынша дирекцияның ұйымы туралы №356, 1956 жылдың 17-ші мамырындағы ССРО-ның Машина жасау министірлігінің Бұйрығы. Мамырда әскери құрлысшылардың №1 күштерінің руда басқарма объектілерінің ғимаратын салу басталды.

Сергей Артемович Смирнов

1958 ж – 1 қаңтарда (СУС) басқармасының Степногорск құрылысы құрастырылды. Автобаза 30 машинаға құрастырылған, 280 орынды мектеп, 50 орынды балабақша, 16 орындық монша, тәулігіне 3 тоннаға дейінгі нан пісіретін  наубайхана, үйлер, (8 дәрігерлік және 16 медбикелік) МСЧ №104 ашылған, осының бәрі Заводской кентінде орналасқан.

1959 ж – 8 қаңтарда қышқылдың сұрын және минералды тыңайтқыштар шығару жөнінде химиялық зауыттың құрылысы туралы ССРО-ның Министірлер кеңесінің қаулысы бекітілді.

1960 ж – бірінші 16 пәтерлік тұрғын үйдің іргесі қаланды. 6-ы жұмыс орындық дүкен, кендерді табу, кен шығаратын орын қазыла басталып, бір машиналық орын ашылды. Екі ең алғашқы карьер экваторлары пайда болды. 1961ж – жасаушы комбинаттың дирекциясы №4-ші комбинатқа өзгерген. Сілеті су қоймасының кешеніндегі бетонның алғашқы кубометірлері құйылған. Автожол, Ақсу станция темір жол желісін, қаланың өндіріс алаңын жалғастыратын инженерлік коммуникациялардың ғимаратын көтеру басталды. 1961 жылдың наурыз айында ең алғаш екі қабатты тұрғын үйлер салынды.

1962 ж – 75 МГВТ қуатымен ЖЭО-ның бірінші кезектегі тұрғызуы басталды. Пайдалануға Ерементау-Ақсу темір жолы желісі және Ақсу станциясы темір жол тармағы ст. Промышленная берілді. Комуникацияның барлық желісі қосылған 2-і қабатты үйлер тапсырылған. 1-ші шағынауданға 960 орындық мектеп, балабақша, 200 керуеттік  орыны бар аурухананың бас корпусының тұрғызылуы басталды. «Юность» кинотеатры және Заводской кентінде 320 орындық мектеп ашылды.

1963 ж – 1-ші шағынауданда 320 орындық мектеп өз жұмысын бастады. Ақсу кентімен Целиноград арасында қатынайтын ЛИ-2 сомолет жолы ашылды. Аэропорттық қызмет көрсету үшін  арнайы вагондар орналасқан. Ең алғашқы аэропорт басшысы Гринько болды. №3-ші руда басқармасының тау-кен объектілерінің құрылысы басталды, Ақсу, Зазерное темір жол желісі бойынша қозғалыс ашылды.

1964 ж – 6 сәуірде Қаз.ССР жоғары кеңесінің Төралқа Жарылғысымен Целин ауданының Жолымбет елдімекені қалалық дәрежеге еңгізіліп Степногорск атына иеленді. Осы кезде (№37,38) 1-ші шағынауданда 13 тас, 2 қабатты және 2 жақтаулы үйлер салынып, 2-ші шағынауданда 4 үй салынды. Құрылыс үшін панелдер, Аңғар ДСК-нен келіп түсті. Қала сумен Қарабұлақ аудандық орман ұңғымақтарынан жабдықтандырылған. №1-ші мектеп ашылып оны А.М. Гусельник басқарды.  Екі залды «Юность» кинотеатры ашылды, 100 орындық монша, ашық олжалы кең шығарылатын 1 көтерілу, 305 шоқыға дейінгі су сору орыны ашылды. 1-ші шағынауданда (№19 үй) пошта бөлімшесінде емхана ашылды. Қалада ең алғашқы және бірғана 500 орындық музыка мектебі ашылды. (2 шағынауданы) №3-ші Қызылбұрыш жатаханасында, өз жұмысын Групком-125 кітапханасы бастады. Ақпан айында өз құрылысын (ГМЗ) ТКМЗ-ы бастады.

1965 ж – Мичурин есімімен аталған бақша жайлар құрылысы басталды. Дәріхана ашылып, 50 орындық темір жол вокзалы, инфекциялық бөлімшелі аурухана, ателье, 1-ші шағынауданда 280 орындық балабақша, көлік жолдары және тұрғын ауылдар ашылды. Кешкі мектеп ғимаратында ең бірінші балалар кітапханасы ашылды.

1966 ж — №2-ші мектеп, үш дүкен (соның ішінде сүт және нан 2 дүкені және 1-ші шағынауданда «Қазақстан» дүкені ашылды), аурухананың басты бөлімшесі ашылды. 3000 мың дана қоры бар қалалық кітапхана (1-ші ш/а кешкі мектеп ғимаратында) ашылды. Қатарға РМЗ қосылып, 1-ші кезекте ТЭЦ (2-ші қазанда трубина) толық көлемдегі гидроторап іске қосылды.

1967 ж – қараша айында, қышқыл сұры және минералды тыңайтқыштар өндіруде химиялық зауыттың құрылысы басталды, 2-ші шағынауданда 280 және 140 орындық балабақша ашылды. Бірінші кезектегі (ГМЗ) ТКМЗ-ң, 2-ші кезектегі ТЭЦ (№2-ші трубина, №3-ші қазан) кешендерінің іске қосылу құрылысы аяқталды. Ең бірінші АТС (телефон станциясы) ашылды, соңында бұл станция «Степногорск» қонақ үй ғимаратына қолданысқа берілді.

1968 ж — желтоқсан айында (ГМЗ) ТКМЗ-ң 1-ші кезегіндегі (уран – молибден рудаларын өндеу бойынша гидрометаллургиялық цех) іске қосқыш минимум көлемі пайдалануға берілді. Механикалық – жөндеу зауыты іске қосылып пайдалануға берілді. №3-ші мектеп ашылды. Театрдың құрылу жолы (болашақта халықтық). Бірінші режиссері – Владимер Павленко. Жұмыс орыны (Почташы кенті) МҮ «Жұлдызша». Өз есігін паш еткен клубтардың бірі «Октябрь» (директоры И.А.Черепанова). УРС-базасы, наубайхана және 9 қабатты үйлер салынды.

1969 ж – ЦГХК Сілеті топтық суағары әкімдік ғимараты ашылды (кәзір СГХК) деп аталады. Аэровокзал ғимараты. Облыстық орталықпен Степногорск қаласын АН-2 және АН-24 ұшақтары байланыстырып тұрды. Байланыс түйінінің базасында қалалық, аудан редакциясы ұйымдастырылған.

1970 ж — желтоқсанда ГМЗ минимумдық іске қосқыштың екінші кезегі. Сүт асханасының ашылуы. Қыркүйекте №4-ші мектеп ашылды. 30 желтоқсанда – «Прогресс» зауытының құрылысы жайлы Бұйрық қабылданды (директоры Ю.Н.Тимонькин).

1971 ж «Прогресс» зауытының бірінші кезектегі құрылысы басталды. Қаңтар айында «Степногорск» қалалық үйі ашылды. 4-ші шағынауданда №5-ші мектеп және ГПТУ-190 ашылды, кәзір (ПЛ-13) деп аталады. Байланыс үйі салынып, екі балабақша ашылды, сонымен қатар №53,54 және 55 дүкендер ашылды. ЦГХК Ленин орденімен марапатталды. Осы жылы химия зауытының құрылысы аяқталды. 19-шы шілдеде ГПЗ-16-ң құрылысын бастау жөніндегі Бұйрық шығарылды.

1972 ж 30-шы наурызда Минавтопром бойынша бұйрық Степногорск қаласынан 9 шақырым қашықтықта потшипник зауытының дирекциясы тағайындалды. Алғашқы директор Александр Андреевич Петухов болған. Қазан айында зауыттың ең алғашқы құрылыс қазбалары және ұстахана корпусының ірге тасы құйылды. Қолданысқа аурухананың бас корпусы және санэпидемстанция берілді. Степногорск қаласының прокуратурасы құрылды (ең алғашқы прокурордың бірі Н.М. Зорин) болды. Қалалық сот өз ісін жүзеге асыра бастады (төрағасы П.В.Жерлицин болды). Қалалық ІІБ (ішкі істер бөлімі) құрылды (басшысы А.Д.Князьев), (ГОВД), ҚІІБ.

1973 ж – Алғашқы кезек «Прогресс» зауыты. СУС-тың жұмыстарының құрылыс – монтаж сапасы бойынша биік көрсеткіштерге ие болып ССРО-ның мемлекеттік құрылысының дипломымен марапатталған. «Химик» стадионы және спорт сарайы ашылды. Стадионның ашылуына СССР футбол зейнеткерлері шақырылды. Драма театры (В.В. Павленкомен 1968 ж негізінде салынған) «Халықтық» атағы берілді.

1975 ж – 100 керуеттік балалар ауруханасы ашылды. Ақпанның 23-ші «Қазақстан» сауда-саттық орталығы ашылды. «Радуга» би ансамбілі, «Халықтық» өз әрекеттік ұжымы Атағы берілді. Балалар көркем мектебінің ашылуы (БКМ).

1976 ж экспериментальді сүт сауыт-консерв комбинаты, бір ауысымда тұтастық сүт өнімі 25 тонна қуатымен пайдалануға тапсырылды. Мәдениет сарайы бой көтерді. (ашылуы 29 мамырда жүзеге асырылды, директоры А.И.Вольский). Қотыр көл аумағында 480 орындық 1-ші кезектегі «Арман» пионер лагері ашылды. Мамырда —  (ПАТА) Степногорск жолаушылар автокөлік кәсіпорыны ұйымдастырылған. Кәсіпорынмен үш қала маңындағы №4-ші алғашқы қалалық маршрут, №1,2,3 маршруттары қаланы өнеркәсіптік аймақпен байланыстырып тұрды.

1977 ж – 2352 оқушыға арналған №6 эксперименттік мектеп, 650 орындық жалпақформаттық кинотеатр «Айгүл» (ашылуы 1978 ж 5 қаңтарда жүзеге асырылды, директоры Л.Т. Симашко болды.). Жылына 600 мың подшипник шығаратын ғимаратты қолданысқа беруі (кәзір СПЗ). 29 желтоқсанда алғашқы подшипник шығарылды. «Орбита» демалу кешені ашылды. 275 орынды «Лотос» мейрамханасы (әрі қарай «Қазақстан»). (В.Я.Войт) «Бақытты балалық шақ» хареографиялық ұжым құрылды.

1978 ж «Прогресс» ғимаратының комплексі, ПАТП, Ивановский-Ақсу көлік жолы, Гагарин атындағы пионерлер лагері ашылды.

1979 ж қалалық парктің ашылуы. ТЭЦ-ң 3-ші кезегі. Групкома-125 кітапханасы (кәзір ОҚК) ашылды. 3-ші шағынауданда «Легенда степей» мүсінінің құрылуы. Қазан – ГПТУ, ГПЗ-16 тұрғын және оқу ғимараттарының комплексі (кәзір ПЛ-2), №6 мектеп алдында Абайдың ескерткіші қойылған. Степногорск қаласының балет студиясы, халықтық атағын алды.

1980 ж – 2000 оқушыға арналған оқу комбинатының комплексі, 6-шы шағынауданда мектеп, 2-ші шағынауданда «Юность» мүсіні. 6-шы шағынауданда №7-ші мектеп ашылды.

1981 ж – Заводской кентінің клубы (ГПЗ) өз есігін шалқа ашты, артынан «Машиностройтель» МҮ-не ауыстырылды. 3-ші шілдеде бір миллионға жуық подшипник шығарылды. 1-ші қыркүйекте өз есігін №8-ші балалар мектебі паш етті (А.Гайдар атындағы мектеп).

1982 ж – ГПЗ подшипниктеріне Мемлекеттік сапа белгісі берілді. 3-ші шағынауданның құлпыруына ат салысқан құрылысшылар тобына (қала орталығы) ВДНХ  медальдары берілді. ГПЗ-16 «Лесная сказка» балалар комбинаты кішкентай балаларды қабылдады. 24-ші қыркүйекте ең алғашқы жарық көрген №1 «Казахстанскии подшипник» атты газеті, машиностройтельдер күніне шығарылды. (газеттің алғашқы редакторы В.Н. Головина). «Биомедпрепарат» ғылыми — өнеркәсіптік кешенінің құрылысының басталуы.

«Лесная сказка» балабақша

1983 ж – «Ветеран» атты МҮ-е хор құрылған, жетекшілері И.П. Ковцур, Л.В.Митина (кәзір В.Г.Ерохин). («А» блогы) қаланың орталық аумағында горисполкомның ғимараты.

1984 ж – тамыз айында 225 керуеттік қалалық аурухананың стационары қолданысқа,

 («Б» блогы) горисполком ғимараты қолданысқа берілді. «Счастливое детство» хореографиялық ұжымына «Үлгілі» атағы берілді.

1985 ж —  Ұлы Отан соғысы Жеңісіне 40-жыл атты ескерткіштің паркте ашылуы.

1986 ж – 7-ші ш/а АТС (және ГУТ) 10 000 мың нөмірге иеленді. Көліквокзалы, «Сибирь» сауда орталығы. Сапа жағынан ең жоғары көрсеткіштерге СПЗ-16, ССРО-ның мемлекеттік комитетінің дипломымен марапатталған, 17-ші қазанда СПЗ-16 директоры болып Анатолий Иванович Томилов тағайындалды. 80 мың шаршы (үй құрылыс комбинаты), (ДСК) 1 жылда тұрғын үй салу егдені жіберілді.

1987 ж 26 желтоқсанда салтанатты ырымдар сарайы пайдалануға берілді. Аумағы

6-гектарға жуық жылылық – көкөніс кешені құрастырылды.

1988 ж 7-ші ш/а №9-шы орта мектеп, 20-шы шағынауданының құрылысы басталды. Қазан айында – ең алғашқы қалалық мүгедектер қоғамы құрылды (төрағасы Н.А.Усанина). Степногорск қаласының тұрғыны О.Кривошеева Сеул қаласындағы Олимпиада ойындарында волейбол команда құрамынан чемпион атанды.

1989 ж – Қалалық пионерлер үйі жаңа қоныстарын атап өтті (кешірек аты өзгертілген (балалар өнер үйі) ашылуы 1990 жылы тамыз айында жүзеге асырылды. Наурызда 10 миллион подшипник шығарылған. Мамыр айында волейболдан әйелдер құрама командасының бірінші турнирі Ольга Кривашееваның чемпиондық сыйлығы XXΙV Олимпиадалық ойыны өтті. Турнирді өткізу жайындағы ұсыныс Е.П.Лавкинге жатады. Осыдан кейін бұл күн республикалық күнтізбеге еңгізіліп дәстүрге айналды. 24-ші маусымда ең бірінші қалалық әсемдік сайысы өткізілді, «Мисс Степногорск» атағын «Қазақстан» СҮ-ң сатушысы Лариса Почема алды. 26-шы шілде Степногорск қаласында қоғамдық үйреншікті емес бірінші біріктіру тіркелген. Ол «Қайта құруға жәрдемдесу тобы» деп аталды және халықтық депутаттыққа кандидатураны таңдауда жәрдем беру ынталы топ В.С. Туренконың кандидатурасын ұсынды. Бірігудің мақсаты өлкедегі экология жағдайын жақсарту, әлеуметтік қорғау және балалармен жастардың мәселелерін шешу.

1991 ж қаңтар – «7 күн» атты ең алғашқы жалпы қалалық газет жарық көрді. Қыркүйек – ай сайынғы балалар газеті «Қайнар-Родник», 9-шы шағынауданда №5-ші балабақша салынды, 104 орындық СУС алдын ала емдеу ғимараты салынды.

1992 ж 16 қыркүйекте Степногорск қаласына іс-сапармен ҚР Президенті Н.Назарбаев келді. (СГТК) Степногорск қаласының Әлеуметтік-техникалық колледжінің ашылуы болды. Қалалық әкімшіліктің нұсқамасы бойынша «Стелла» телекомпаниясы құрылып директоры Р.Х.Юмакулов тағайындалды. (ГМЗ) ТКТЗ ең алғашқы алтын 9999 пробасы алынды.

1992 жылдың 12 қаңтарынан 9-11 сынып оқушыларына, жексенбілік әлеуметтік мектеп өз қызметін бастады. Бағдарламасына – экономика, менеджмент, компьютерлік білімділік, әдеп, психология, сурет, күй, хореграфия және т.б. пәндер еңгізілді.

1993 ж – Степногорск қаласындағы ең бірінші халықтық – мәдени орталықтардың бірі «Мирас» МҮ-і («Юность»), «Жастық» кинотеатыры жадында өз жұмысын жүзеге асырды.

1994 ж қаңтар айында Степногорск қаласының тұрғыны, шаңғы тебу жарысының шебері Оксана Котова (жатықтырушысы И.Е.Айдаров) 15 шақырым қашықтыққа шаңғы тебу жарысының әлем кубогының жеңімпазы атанды. Осы жылы Оксана Котова Нарвегияда қысқы олимпиада ойындарына қатысты. 24 маусымда – Степногорск қаласының 30- жылдығы тойланып өтті. Мерейтойға қалада: қалаға кіреберісте жазу, шойыннан жасалған бұғылардың мүсіні орнатылды. МҮ-ң алдында шахтердің тас мүсіні орын алды, одан ол МҮ-не «Горняк» атауы берілді, вокзал алдында смальтадан жасалған алып ескерткіш, паркте жаңа-аттракциондар «Веселые горки», «Детскии автодром», «Темір жол» ашылды. 1-қыркүйекте Степногорск қаласында медико-биологиялық институт ашылды. 25 қазанда Степногорск қаласында тарихи — өлке тану мұражайы ашылды. Қалалық әкімшілік М.С.Қойшыбаевқа «Жыл лауряты» атағын берді. Осы жылы балалар үйі ашылды. Жыл сайын Жаңа жыл қарсаңына, қаланың әлеуметтік-экономикалық жағынан және қоғамдық жұмыстарды өркендетуге ат салысқан азаматтарға сыйақымен дипломдар беріліп марапатталады.

1995 ж – Степногорск қаласында ең алғашқы №5-ші қазақ мектебі ашылды. Халықаралық маркетинг орталығының тексерісімен сұраныс қорытындысы бойынша СПЗ-а сапа жағынан Алмаздық жұлдызды иеленді. КРАМДС – банкінің ғимараты салынуда (кәзір «Армонд» СҮ-і).

1996 ж – ҚР Үкіметінің шешімі бойынша Целинный тау – кен химиялық комбинаты «World wade Minerals» Канада компаниясының басқаруына берілді.

1997 ж  Н.Г.Литвиннің жетекшілігіндегі хор атақ алды. Енді бұл ҚР халықтық Академиялық хоры. Ақсу өзенінің аумағында археологиялық қазбалар өз ісін жүзеге асырды.

1998 ж (Игорь Шапорев молдасы) балаларға арнайы жексенбілік православтық мектеп ашылды.

1999 ж – қыркүйекте Степногорск қаласында спорт жағынан жетік балаларға арналған мектеп – интернаты ашылды (ОШИОСД Бөгенбай батыр атымен аталған). Осы жылы Ақмола облыстық әділет басқармасы ЗАО «КазСобтон»  тіркеуге алды, құрылтайшысы «Собтон ЛТД» компаниясы болып қатысты. Асаубаевтар әулетімен Қазақалтынды қолданысқа алу, ГМК «Қазақалтын» білім беруі. ЖШС «Молторг» құрылып жетекшісі А.П. Смагин атанды. Желтоқсан айында – акционерлік қоғамы (АҚ «СПЗ») ГПЗ-16 базасында ашылуын жария етті.

2000 ж – сәуір айында Степногорск қаласының авторларының бірінші фестивалі өтіп, соңында бұл фестиваль дәстүрге айналды. 15-ші ақпан – Степногорск қаласында «Таңшолпан» бала – жастық қоғамдық ұйымы жасауын алды. Осы жылы қалада экономика және статистика Алматы академиясы ашылды. 28 – маусымда 7-ші шағынауданда жексенбілік және Әулие блогородицаның православтық жамылғы храмының бірінші кезегі қастерленді.

2003 ж – Степногорск қаласының жаңа қоғамдық бас қосуы ашылды, «Ерлік» мүгедектер қоғамы. 8-ші тамызда 5-ші шағынаудан, 30-шы үйдің 5-ші қабатында Степногорск құрлысшылар басқармасының мұражайы ашылды. 11-ші тамыз «Жастар», жастардың Ақмола облысының жетімдер және ата – аналардың қорғауынсыз қалған балалар үшін ашылған үйінің күні болып саналады. Ең алғашқы тәрбиеленушілер 2004 жылы қабылданды.

2004 ж – Комбинат ұлттық атом компаниясы «Қазақатомпром» — ның жетекшілігіне беріліп 9-шы қыркүйекте жаңа кәсіпорын «Степногорск тау – кен химия комбинаты» ЖШС құрылды. «Ауған соғыс ардагерлерінің» қоғамдық бірлестігін тіркеу жүзеге асырылды. 2-ші шағынауданда көркем мектеп филиалының ашылуы. 1-ші қазан – «Джет-7» ЖШС-ң қызметінің басталуы және Степногорск ТЭЦ-ң жаңа иесінің өз қызметіне еңген жылы.

2005 ж тамызда Степногорск қаласына іс-сапармен ҚР Президенті Н.Ә.Назарбаевтың келуі. Степногорск балалар панасының базасында балалар үйінің ашылуы.

2006 ж 21-ші сәуірде молибден өндіру бойынша, гидрометалургиялық зауыттың еркін ауданында фабриканың іске қосылуы. Қыркүйекте – (СГХК) СТКХК-ң 50-жылдық мерей тойын тойлау өткізілді.

2007 ж – 5 шағынауданда мешіттің ашылуы жүзеге асырылды. Мешітке Пана Нұрмағамбеттің есімі берілді. (Нұрмағамбет Сағынаев 1848-1926 ж) – Степногорск өлкесінің жер иесі. 10-шы қыркүйекте (ХҚКО) Халыққа қызмет көрсету орталығының ашылуы. Осы жылы ЖШС «Биком» — ның (топырақтың биологиялық тазарту және препарат түріндегі тазалау т.б.) пайдалануға еңгізілуі.

2008 жылдың қаңтарында 5-ші шағынаудан, 8-ші үйде мүмкіндіктері шектеулі балаларға әлеуметтік көмек көрсету бөлімшесі ашылды. Тамыз айында, Степногорск қаласының тұрғыны Ирина Некрасова Пекин қаласындағы Олимпиада ойындарында (ауыр атлетикадан) күміс медалін иеленді. Осы жылы экономика және статистика Алматы академиясының ғимаратының ішінен политехникалық колледж ашылды. 16 қазанда ауған соғысының ардагерлеріне ескерткіш қойылды. «Мирас» МҮ-ң оң жағынан жастар орталығы ашылды.

2009 жылы бюджетте қаражаттың жоқтығына қарамастан, Степногорск қаласының 45-жылдығы, ПЛ №2 – лицейіне 30 – жыл толуы, ауған соғысының ардагерлеріне ескерткіштің қойылуы тойланып өткізілді. Мерекенің бағдарламасын (концерттермен, сөздермен, нұршашумен) көк аспанда қалықтаған ұшақтар, дельтапландар және (Астанадан келген «Шағала» авияция клубы, «Дельта» клубымен бірге қосалқы әуе шоуын жасады) осының бәрі мерекені гүлдендіре түсті. Қала тұрғындарына жаңа сый ретінде, қалпына келтірілген фонтандар, «Мирас» МҮ-нен паркке дейін төселген тасты жол сыйланды. Степногорск қаласының «Далалардың аңызы», «Ескі қорған» атты қонақ жайлары жаңартылды.

2010 жылдың 28 маусымында ең алғашқы ЖШС «Қазақстанның жылу технологиялары» атты жылу кешені ашылды. Бұл ашылуға телемост арқылы ҚР Президенті Н.Ә.Назарбаевта қатысты. Осы күні барлық ел бойынша 72 масштабтық индустриалдық-иновациялық проектілердің ашылуы өтті.

Добавить комментарий